5 แผนผังร้านค้า ที่ถูกใช้โดยแบรนด์ระดับโลก มีอะไรบ้าง?

แผนผังร้านค้าคืออะไร? 

แผนผังร้านค้า คือ แผนผังที่กำหนดทิศทางการเดินของลูกค้าที่เข้ามาในร้าน กำหนดตำแหน่ง ชั้นวางสินค้า ให้เป็นไปตามที่ผู้ค้าปลีกต้องการ เพื่อนำเสนอสินค้าและกระตุ้นผู้คนให้เกิดการซื้อ 

รู้มั้ยคะ? ว่าประสบการณ์เหล่านี้ของผู้บริโภค ที่ได้รับจากการช้อปปิ้งในร้านของคุณ มันคือส่วนหนึ่งของการสร้างภาพลักษณ์ที่ดี ให้กับแบรนด์หรือธุรกิจร้านค้าที่คุณสร้างขึ้นมา 

ซึ่งจำเป็นต้องได้รับการสร้างสรรค์อย่างพิถีพิถัน เช่นเดียวกับแง่มุมอื่น ๆ ในการ สร้างแบรนด์

ทำไมต้องใช้แผนผังร้านค้าในการเปิดร้าน? 

การวางแผนผังร้านค้าเจ๋ง ๆ ตั้งแต่การตกแต่งหน้าร้าน จนถึงการเดินเข้ามาในร้าน ถ้าทุก ๆ พื้นที่ในร้านค้า ถูกออกแบบและวางแผนผังมาอย่างดี มันจะสามารถเปลี่ยน Foot traffic หรือ จำนวนลูกค้าที่เดินเข้ามาในร้านได้

ลองมาอ่านเรื่องนี้ดูค่ะ จะได้เข้าใจมากขึ้น 

“เมื่อลูกค้าเดินเข้ามาในร้าน ประมาณ 5-15 ฟุต” บริเวณนี้จะเป็นพื้นที่เปลี่ยนผ่าน ซึ่งควรจะเป็นพื้นที่โล่ง ๆ ไม่ควรคับแคบหรืออัดแน่น เพราะมันเป็นจุดที่ลูกค้าจะมองไปรอบ ๆ ร้านค้าแบบมุมกว้าง ดังนั้น.. ‘อะไรก็ตาม ที่วางอยู่ในพื้นที่นี้ จะไม่มีใครสังเกตเห็น’ 

คุณจึงควร “หลีกเลี่ยง” การวางสิ่งของสำคัญไว้ตรงนี้ เช่น กระบะโปรโมชั่น หรือสินค้าขายดีที่มีความต้องการสูง 

อย่างที่เราเกริ่นไว้ตั้งแต่ต้นค่ะ ว่าคนส่วนใหญ่มักจะเลี้ยวขวา หลังจากที่เข้ามาในร้าน โดยจะเริ่มต้นเดินตามผังร้านค้าที่คุณได้วางไว้ สิ่งแรกที่พวกเขาเห็นหลังจากเลี้ยวขวาจึงเป็นโซนของ Power Wall (หรือเรียกว่าเป็นโซนที่ทรงพลังมาก) คุณจึง “ควร” วางสินค้าเหล่านี้ “ไว้ทางด้านขวา” ไม่ว่าจะเป็น

• สินค้าที่มีความต้องการสูง
• สินค้าพรีเมี่ยม ที่ต้องการส่งเสริมการขาย
• สินค้าที่ดึงดูดลูกค้า
• สินค้าตามเทศกาล

เพราะมันจะช่วยให้คุณมั่นใจได้ว่าคนจะเห็นสินค้าแน่นอน นอกจากจะส่งเสริมการขายแล้ว ยังสร้างภาพลักษณ์ของแบรนด์ได้อีกด้วย 

เห็นมั้ยคะว่า แผนผังร้านค้า มีอิทธิพลมากต่อเส้นทางการหมุนเวียนของผู้คน ที่เดินเลือกซื้อของในร้านของคุณ 

ต่อไปเรามาดูผังร้านค้ายอดนิยม 4 แบบ ที่คุณสามารถใช้เป็นต้นแบบในการเปิดร้านได้กันค่ะ 

1. แผนผังร้านแบบ Grid

หลาย ๆ คนน่าจะคุ้นเคยกับรูปแบบร้านค้าแบบนี้นะคะ เพราะร้านค้าส่วนใหญ่จะใช้แผนผังร้านค้าแบบ Grid

สินค้าจะแสดงในรูปแบบทางเดินยาวที่คาดเดาได้ จึงทำให้ลูกค้าสามารถหาของที่ต้องการซื้อได้อย่างง่ายดาย เพราะผังร้านค้าแบบกริดนี้ มันช่วยให้การแสดงผลิตภัณฑ์บนชั้นวางชัดเจน และลดพื้นที่สีขาวให้เหลือน้อยที่สุด เพื่อให้มันเต็มไปด้วยสินค้านั่นเองค่ะ

ตัวอย่างร้านค้า ส่วนใหญ่จะพบเจอใน 

• ร้านสะดวกซื้อ เช่น 7-11 , Family mart
• ร้านขายยาทั่วไป 
• ร้านขายของชำเกือบทุกแห่ง
• ห้างสรรพสินค้า เช่น Tesco Lotus, BigC

ภาพแผนผังร้านค้าแบบ Grid

ข้อดีของแผนผังแบบ Grid

• เหมาะสำหรับร้านค้าที่มีสินค้าจำนวนมาก โดยเฉพาะเมื่อสินค้ามีความหลากหลาย
• เผยให้เห็นสินค้าได้อย่างชัดเจน ไม่ซับซ้อน
• กระตุ้นให้ลูกค้าเดินดูสินค้าหลาย ๆ ทาง
• ลูกค้าคุ้นเคยกับผังร้านค้าแบบนี้ 
• คุณสามารถวางโปรโมชั่นในจุดที่คุณรู้ว่าลูกค้าจะเห็นได้ง่าย 

ส่วนข้อด้อย ก็คงเป็นเรื่อง แผนผังนี้ถูกใช้เยอะจนโหล สามารถเห็นได้ทั่วไป ไม่แปลกใหม่ ลูกค้าอาจไม่ได้ประสบการณ์การช้อปที่แตกต่างค่ะ 

แต่ถึงยังไง ‘แผนผังร้านค้าแบบนี้ ก็เป็นแนวทางที่ดีที่สุด’ ที่ได้รับการวิจัยมาเป็นอย่างดีจากผู้เชี่ยวชาญแล้ว คุณสามารถนำไปใช้เปิดร้านของคุณได้ รับรองว่าเวิร์คค่ะ!! 

✎ แบรนด์ร้านค้าปลีกระดับโลกอย่าง Walmart ก็ใช้แผนผังนี้ในการออกแบบร้านค้าค่ะ

ตัวอย่างแผนผังร้านค้า Walmart

2. แผนผังร้านแบบ Herringbone

หากคุณคิดว่าผังร้านค้าแบบกริด จะเหมาะกับสินค้าคุณแล้วล่ะก็ .. ลองมาพิจารณา แผนผังร้านค้าแบบ Herringbone กันดูมั้ยคะ? 

ผังร้านแบบก้างปลา หรือ Herringbone จะมีความคล้ายแบบกริดมาก แต่จะมีความแตกต่างกันเล็กน้อยตรงที่ แผนผังแบบก้างปลาจะนำชั้นวางสินค้าไว้ทั้งสองฝั่งติดผนัง และปิดไม่ให้เดินทะลุผ่านกันได้ 

ตัวอย่างร้านค้า 

• ร้านหนังสือ 
• ร้านฮาร์ดแวร์ขนาดเล็ก
• ห้องสมุดชุมชนขนาดเล็ก

ภาพแผนผังร้านค้าแบบ Herringbone

ลักษณะของแผนผังแบบ Herringbone

1. จะคล้ายแบบกริดตรงที่ สินค้าที่มีความต้องการสูง จะอยู่ด้านขวา
2. ชั้นวางจะติดผนังแยกเป็นสองฝั่ง 
3. เส้นทางการเดินของลูกค้า จะไม่สามารถเดินทะลุผ่านกันไปมาได้ ทำได้เพียงเดินย้อนกลับไปทางเดิม เพื่อไปที่ชั้นวางโซนใหม่ 
4. เคาน์เตอร์คิดเงิน จะอยู่ท้ายสุดของร้าน 

ข้อดีของแผนผังแบบ Herringbone

• เหมาะสำหรับร้านค้าที่มีสินค้าจำนวนมาก “แต่มีพื้นที่น้อย” 
• เหมาะกับร้านค้าสไตล์โกดัง ที่เปิดให้คนทั่วไปสามารถเข้าไปใช้งานได้
• เหมาะกับร้านที่อยากให้ลูกค้ามีส่วนร่วมกับสินค้านาน ๆ 
• เหมาะกับร้านที่ลูกค้ามีความตั้งใจที่จะซื้อสินค้านั้นมาก ๆ เพราะต้องใช้เวลาในการอยู่กับชั้นวางเหล่านั้นนานหน่อยโดยที่ไม่เบื่อ 

ส่วนข้อด้อย คือ มันจะมองไม่เห็นช่องทางเดินถัดไป และทางเดินมันไม่ทะลุถึงกัน ต้องเดินเข้าไปและเดินกลับออกมา 

นอกจากจะทำให้ลูกค้าต้องเดินซ้ำซ้อนไปมา การปิดทางแบบนี้ มันสามารถเพิ่มโอกาสในการขโมยของในร้านได้ (จึงต้องติดกล้องวงจรปิดดี ๆ นะคะ) 

ตัวอย่าง คุณสามารถใช้บริเวณชั้นวางทางด้านขวา สำหรับส่งเสริมการขายและจัดโปรโมชั่นได้ หรือถ้าเป็นร้านหนังสือ อาจทำให้เป็นจุดรวมหนังสือขายดี 10 อันดับ เป็นต้น 

ร้านบางสือบางแห่งชอบใช้แผนผังนี้ เพราะเขาต้องการให้ผู้คนได้รับประสบการณ์ที่ดีและมีความสุขที่สุด จึงทำมุมที่มีโต๊ะและเก้าอี้ให้นั่งสบาย ๆ ในส่วนท้ายของร้าน ก่อนที่ลูกค้าจะจ่ายเงินหรือออกไปจากร้านโดยไม่ซื้ออะไร

เพื่อให้พวกเขามีตัวเลือกว่า เอ๊ะ? จะออกไปเลย หรือจะนั่งอ่านหนังสือต่อดี มันช่วยให้ร้านดูมีลูกเล่นที่ดึงลูกค้าให้อยู่ที่ร้านของคุณนาน ๆ นั่นเองค่ะ 

ภาพแผนผังร้านค้าแบบ Loop (Racetrack)

ลักษณะของแผนผังแบบ Loop

1. ทุกอย่างจะอยู่ตรงกลางหมด ไม่ว่าจะเป็น เคาน์เตอร์คิดเงิน, สินค้าที่น่าสนใจ, สินค้าที่อยากโชว์หรือส่งเสริมการขาย, สินค้ากระตุ้นการซื้อ
2. ส่วนสินค้าที่มีความต้องการสูงก็จะอยู่ด้านขวาเหมือนเดิม
3. โดยรอบร้านจะเป็นสินค้าหลัก ๆ ค่ะ

ข้อดีของแผนผังแบบ Loop 

• เห็นสินค้าทุกประเภทอย่างชัดเจน
• วางสินค้าโปรโมชั่นง่ายและมั่นใจได้ว่าลูกค้าจะเห็นแน่นอน
• เหมาะกับร้านค้าที่ต้องใช้เวลาค่อนข้างนานในการเดินสำรวจ

ส่วนข้อด้อย ของแผนผังแบบนี้ก็คือ มันอาจเสียเวลาสำหรับลูกค้าที่รู้อยู่แล้วว่าพวกเขาจะซื้ออะไร หรือตัดสินใจซื้อในระยะเวลาอันสั้น อีกทั้งมันยังไม่เหมาะกับร้านค้า ที่อยากให้ร้านมีการหมุนเวียนสูง เพราะเส้นทางมันถูกบังคับไปแล้วว่าต้องเดินวนไปรอบ ๆ

✎ แผนผังนี้มันจึงนำมาใช้กับร้านเฟอร์นิเจอร์ชื่อดังระดับโลก อย่าง IKEA

ถ้าคุณเคยไป IKEA คุณจะรู้ดีว่ามันมีข้อดีหรือข้อเสียอะไร เพราะสำหรับคนที่ต้องการใช้เวลาไตร่ตรอง ใช้ความคิดสร้างสรรค์ เพื่อจุดประกายไอเดียในการแต่งบ้าน จะรู้สึกชอบแผนผังร้านค้าแบบนี้มาก

แผนผังร้านค้า IKEA

ภาพร้าน IKEA

อ่านบทความอื่น ๆ เพิ่มเติม :

• 9 Tips ออกแบบร้านค้าปลีกให้ลูกค้าอยากเดินเข้ามาในร้าน 
• รวม 10 ธุรกิจหน้าโรงเรียน ควรเปิดร้านอะไรดี?

4. แผนผังร้านแบบ Free-Flow

หลักของแผนผังร้านค้าแบบ Free-Flow ก็คือตรงตัวเลยค่ะว่า “อิสระ” ซึ่งการจัดร้านแบบนี้จะกระจายตัว และไม่ได้บังคับให้ลูกค้าเดินไปทางใดทางหนึ่งอย่างชัดเจน แต่จะเน้นที่ความสบายใจของลูกค้าแทน

แต่ถึงแผนผังแบบนี้จะดูง่าย แต่ความยากของมันอยู่ที่ การเน้นไปที่สินค้าและตำแหน่งการจัดวางมากกว่า ว่าจะทำยังไง..     ให้องค์ประกอบดูน่าสนใจ แต่ไม่ดูมั่วซั่ว 

ภาพแผนผังร้านค้าแบบ Free-Flow

ลักษณะของแผนผังแบบ Free-Flow 

1. เคาน์เตอร์คิดเงิน จะอยู่ด้านซ้าย 
2. สินค้าที่มีความต้องการสูง จะจัดเป็นซุ้มอยู่ด้านขวา 
3. ที่เหลือก็กระจายสินค้าตามความเหมาะสมเลยค่ะ 

ข้อดีของแผนผังแบบ Free-Flow

• เหมาะสำหรับพื้นที่ขนาดเล็ก 
• ปรับให้ผสมผสานกับแผนผังแบบอื่นได้ง่าย 
• ทำให้ร้านดูสบายตา มีพื้นที่มากขึ้น 
• โอกาสน้อยที่ลูกค้าจะเดินชนกัน 
• มีแนวโน้มที่จะสร้างประสบการณ์ในการช้อปที่ดีให้ลูกค้า 
• เหมาะกับร้านระดับไฮเอนด์ ที่มีจัดสินค้าน้อย แต่เน้นความสวยงาม 

ส่วนข้อด้อย ก็จะเป็น การมีพื้นที่ให้สินค้าน้อย อาจสร้างความสับสน ให้ลูกค้าที่ไม่รู้จะเดินไปตรงไหนก่อนดี และทำให้ลูกค้าเดินออกจากร้านไปได้ง่าย 

ฉะนั้น ถ้าต้องการที่จะใช้แผนผังชั้นวางแบบนี้ ร้านของคุณก็ควรจะเป็นร้านที่เน้นความสร้างสรรค์ และเน้นโชว์ความสวยงามของสินค้า เช่น 

• ร้านเสื้อผ้าหรู ๆ
• ร้านรองเท้า
• ร้านกระเป๋า

✎ตัวอย่างร้านค้าปลีกระดับโลกที่ใช้แผนผังนี้ 

• Nike 

ภาพจาก news.nike

• Zara